Każdy kto ćwiczy capoeira powinien umieć śpiewać i grać na instrumentach, aby mógł nazwać się „Capoerista” kompletnym. „Orkiestra”, która gra w roda to Bateria. Na pełną Bateria do Capoeira Regional składają się trzy berimbau: gunga, media i viola, następnie atabaque, dwa pandeiro oraz agogo. Podczas Maculele rytm podaje sam atabaque, podczas Samba de Roda grają te same instrumenty co w Capoeira Regional. Poniżej znajduje się opis wymienionych instrumentów oraz ich zastosowanie.

Berimbau

Berimbau wykonany jest z drewnianego łuku (drewno o nazwie najczęściej jest to Beriba, rzadziej Guatambu), około 1,6 metra długości, od 2 do 3,5 centymetra grubości. Na jego grubszym końcu wykrawany jest mały kołek, do którego przymocowany jest struna (stalowy drut). Drugi koniec kija pokryty jest skórzaną łatką, która zapobiega wrzynaniu się struny w pękające drewno. W dzisiejszych czasach drut wybierany jest z wnętrza starych opon samochodowych. Dawniej używano wnętrzności zwierzęcych. Wysuszona, wydrążona w środku tykwa, zwaną „cabaça”, służy jako pudło rezonansowe potęgujące dźwięk instrumentu. Szeroki, okrągły otwór wycinany jest w miejscu, gdzie dochodziła do owocu łodyga, a po przeciwnej stronie wiercone są dwie dziurki, przez które przechodzi sznurek łączący „cabaça” z kijem.

Dźwięk berimbau powstaje w momencie, gdy drewniana pałeczką (baqueta) uderza strunę a kamień (pedra) bądź duża moneta (dobrao) poprzez docisk do struny zmienia ton.

Przez zbliżanie lub oddalanie „cabaça” od ciała grający może otrzymać różne modulacje tego samego dźwięku.

Wyróżniamy trzy typy berimbau, wszystkie trzy obecne są w Roda i włączają się do gry w takiej kolejności:

Gunga: z najgłębszym dźwiękiem, gra rolę basu; dyktuje rytm podstawowy, bez żadnych wariacji.

Médio: albo de centro, gra podstawowy rytm tak jak gunga, przeplatany poszczególnymi wariacjami.

Viola: lub violinha to berimbau o najwyższym dźwięku; jest odpowiedzialny za wszelkie synkopy i improwizacje. Rola, którą spełnia identyczna jest do gitary solowej. Mestre Bimba używał zazwyczaj jednego berimbau w Roda, tak jak to możemy usłyszeć na płycie gramofonowej „Curso de Capoeira Regional”, gdzie śpiewa i chór mu odpowiada. Możemy usłyszeć, że używa berimbau de centro trzymając się podstawowego rytmu Sao Bento Grande, wraz z podstawowymi jego wariacjami . Co jest ciekawe, pomiędzy piosenkami improwizuje na nim jak by grał na violinha. Struktura trzech instrumentów z niskim, średnim i wysokim dźwiękiem używana jest w wielu afrykańskich kulturach.

Bogactwo i zawiłość rytmów rekompensuje wszelkie melodyczne ograniczenia jaki może posiadać berimbau – gdy trzymany jest w rękach doświadczonego gracza, czasami aż trudno jest wyobrazić sobie, że posiada tylko dwie nuty. Ruchy graczy wewnątrz Roda odzwierciedlają rytmy grane na instrumentach. W zależności od granego rytmu, gra może być albo wolna i zwodnicza, szybka i agresywna, lub otwarta i harmonijna.

Wyróżniamy wiele rytmów. Niektóre są uniwersalne, tak jak Angola, Sao Bento Grande, Sao Bento Pequeno. Inne specyficzne dla danego regionu, albo stworzone przez różne osoby. Tak dzieje się z praktykującymi Capoeira Regional, grającymi rytmy stworzone przez Mestre Bimba – Sao Bento Grande (de Bimba), Cavalaria, Iuna, Amazonas, etc.

Atabaque

 

Atabaque jest bębnem, który używany był początkowo w afro-brazylijskich obrzędach i rytuałach, a następnie stał się instrumentem w muzyce Capoeira. Jest to duży bęben ustawiany zwykle na stojaku i uderzany rękami. Ze względu na rozmiar i brzmienie również dzieli się na rodzaje. Tak więc od największego do najmniejszego występują:

 

– Atabaque Rum

– Atabaque Rum-pi

– Atabaque Le

 

 

 

 

 

Pandeiro

Pandeiro to odpowiednik europejskiego tamburynu. Pandeiro różni się jednak od tamburynu tym, że na obręcz napięta jest skóra. Dźwięki powstają poprzez uderzanie w skórę lub potrząsanie całym instrumentem. Gra rytm wspomagający grę gungi. Pandeiro zostało przywiezione do Brazylii w czasie pierwszej procesji Corpus Christi, która miała miejsce w Bahia w roku 1549. Od tego czasu afrykanie używali go przy wszelkiego rodzaju uroczystościach. Używany był później w Sambie, a następnie w Capoeira. Pandeiro stanowi nieodłączną część w Bateria (orkiestrze).

 

 

 

 

Agogo

 

Są to dwa dzwonki (rzadziej trzy) umocowane na jednym uchwycie. Uderzane są drewnianym kołkiem. Różne rozmiary tych dzwonków powodują powstanie różnych dźwięków. Instrument ten wykorzystywany jest głównie przy capoeira Angola.

 

 

 

 

 

 

Reco-reco

Jest to instrument najrzadziej używany. Stanowi go podłużny kawałek drewna z wyżeźbionymi szczelinami. Cienki patyczek przesuwany jest wzdłuż instrumentu co powoduje wydanie dźwięku. Przypomina troszkę tarkę do prania.