Mestre Bimba 

Manuel dos Reis Machado (ur. 23 listopada 1900 w mieście Salvador, zm. 5 lutego 1974) był mistrzem brazylijskiej sztuki walki Capoeira.

Syn Luiz Cândido Machado i Maria Martinha do Bonfim, Manuel urodził się w dzielnicy „bairro do Engenho Velho”, w mieście Salvador, Brazylia. Pseudonim „Bimba” wynikł z zakładu jego matki i położnej podczas kiedy miał się urodzić; jego matka twierdziła, że urodzi córkę, a położna, że syna. Kiedy się urodził, położna powiedziała: „To chłopiec, spójrz na jego „bimba” (męski organ płciowy)

Swoją naukę Capoeira rozpoczął w wieku 12 lat, w tamtych czasach Capoeira była zakazana przez władze. Jego nauczycielem był kapitan Bajańskiej Kompanii Żeglugowej z Estrada das Boiadas (obecnie bairoo da Liberdade) w Salwador, murzyn imieniem Bentinho. W późniejszych latach Mestre Bimba zasłynął jako jeden z twórców współczesnej Capoeiry.

W wieku 18 lat Bimba odniósł wrażenie, że Capoeira straciła całą swoją skuteczność jako sztuka walki i instrument oporu, stała się folklorystycznym tańcem ograniczonym do dziewięciu technik. To wtedy Bimba rozpoczął pracę nad przywróceniem starych elementów i dodaniem nowych z innej afrykańskiej sztuki walki Batuque, której mistrzem był jego ojciec. Dodawał również ruchy wymyślone przez siebie samego. Takie były początki powstania Capoeira Regional.

W 1928 rozpoczął się nowy rozdział w historii Capoeira, a także nastąpiły zmiany w sposobie postrzegania brazylijskich Murzynów przez społeczeństwo. Dzięki pokazowi w pałacu Gubernatora Bahia, Juracy Magalhaes, Mestre Bimba odniósł sukces w wykreowaniu Capoeira jako wartości kulturowej i przekonał władze do zniesienia zakazu jej trenowania w latach trzydziestych.

Mestre Bimba założył pierwszą szkołę w 1932, której nazwa brzmi: Academia-escola de Cultura Regional. Było to w Engenho de Brotas w Salvador, Bahia. Wcześniej Capoeira grano tylko na ulicach. Pomimo tych zmian, Capoeira była wciąż (i jest do dziś) źle postrzegana przez wyższe sfery społeczeństwa. Bimba nadał tej sztuce nowe standardy.

Jego uczniowie musieli nosić czysty, biały uniform. Każdy musiał móc się pochwalić dobrym wykształceniem i wysoką kulturą. Skutkiem tego na zajęcia do Bimby uczęszczało coraz więcej lekarzy, prawników, polityków; członków wyższej klasy średniej oraz kobiet (wcześniej kobietom nie wolno było uprawiać capoeira). Dzięki temu Bimba uzyskał jeszcze większe wsparcie i rozgłos.

W 1936 roku Bimba wyzwał do walki przedstawicieli innych sztuk walk by sprawdzić skuteczność Regional w praktyce. Odbyły się 4 walki, walczył przeciw: Vítor Benedito Lopes, Henrique Bahia, José Custódio dos Santos (Zé I) i Américo Ciencia. Wygrał z każdym.

W 1937 roku, po pokazie dla prezydenta Brazylii Getúlio Dorneles Vargas’a, otrzymał certyfikat Ministerstwa Edukacji.

W 1942 roku Mestre Bimba otworzył drugą swoją szkołę przy Terreiro de Jesus, na ulicy Pomarańczowej (rua das Laranjeiras, dzisiaj: rua Francisco Muniz Barreto). Szkoła po dziś dzień jest otwarta i prowadzona jego przez ucznia, Mestre Vermelho. Mestre Bimba uczył capoeira równiez armię i policję. Już wtedy uważano go za ojca nowej Capoeira.

Bardzo ważne osobistości ówczesnych czasów były uczniami Mestre Bimba: Dr. Joaquim de Araújo Lima (były gubernator of Guaporé), Jaime Tavares, Rui Gouveia, Alberto Barreto, Jaime Machado, Delsimar Cavalvanti, César Sá, Decio Seabra, José Sisnando oraz wielu innych.

Mestre Bimba pracował jako palacz w kotłowni, stolarz, magazynier, imał się różnych zawodów, ale był przede wszystkim Capoeiristą. Zawiedziony fałszywymi obietnicami i brakiem wsparciea lokalnych władz w Bahia, wyprowadził się w 1973 roku do Goiania na zaproszenie jednego z jego uczniów. Zmarł rok później, 5 lutego 1974 w Hospital das Clínicas de Goiânia z powodu udaru. Jak sam wcześniej stwierdził: „Jeśli od Goiania niczego nie dostanę, to skorzystam przynajmniej z jej cmentarza”.

Bimba uratował oryginalne wartości zawarte w Capoeira, zakorzenione w niej przez czarnych niewolników na wieki przed jego narodzinami. Dla Bimby Capoeira była przede wszystkim walką, gdzie nie ma miejsca jedynie na współzawodnictwo lub wspólpracę podczas gry (wcześniej lepszy przeciwnik brał na siebie odpowiedzialność za słabszego i sposobem swojej gry musiał dostosować się i niwelować braki oponenta).

Mestre Bimba całe życie walczył o to, co jego zdaniem było dobre dla Capoeira i odniósł sukces. Po jego śmierci w 1974 roku jeden z jego synów, Mestre Nenel (Manoel Nascimento Machado) w wieku 14 lat przejął akademię ojca. Do dziś jest powiernikiem spadku swego ojca, jego wpływu na kulturę i historię, działa jako prezydent szkoły Synowie Bimby (Filhos de Bimba).

 

Regulamento de Mestre Bimba
Mestre Bimba silnie wierzył, że capoeira ma nadzwyczajną wartość jako sztuka walki i forma samoobrony. Dlatego opracował metodykę nauczania Capoeira. Bimba stworzył i rozwinął metody nauczania capoeira z tradycją i zasadami, które nadal są częścią Capoeira Regional. Niektóre z tych przykazań to:

– zaprzestań palić i pić (od kiedy to miesza się z ćwiczeniem Capoeira)
– unikaj demonstracji swojego rozwoju jako gracza capoeira poza akademią (element zaskoczenia jest bardzo przydatny)
– unikaj rozmów podczas treningu (zamiast tego obserwuj i ucz się obserwując)
– codziennie ćwicz bazę (podstawowe techniki, podstawy)
– nie bój się podejśc bliżej do swojego partnera (im bliżej podejdziesz tym więcej się nauczysz)
– utrzymuj swoje ciało zrelaksowane
– lepiej dostać „lanie” w roda niż na ulicy
– musisz przede wszystkim dobrze uczyć się w szkole

Bimba także ustalił najważniejsze zasady do swojej metody nauczania capoeira:
– „gingar sempre” („zawsze ginga” – utrzymuj się w stałym ruchu; ginga jest podstawowym ruchem)
– „esquivar sempre” („zawsze unikaj” – uchylaj sie zawsze od ataków przeciwnika)
– wszystkie ruchy muszą mieć cel (atak i odpowiadające ruchy obronne)
– mieszaj, pozycje przy ziemi i w górze (skoki akrobatyczne czynią kogoś niezabezpieczonym, odkrytym)
– graj zgodnie z rytmem nadawnym przez berimbau
– szanuj gracza kiedy on/ona nie może dłużej bronić się przed atakiem